پاورپوینت بررسی تاریخچه هتل در ایران معاصر
بخشی از مطلب
در سال 1306 خورشیدی توسط یک مهاجر روسی به نام خاچیک مادیکیانس کافهای
بنام نادری در خیابان نادری تهران دایر شد و این شخص برای اولین بار در
تهران بکار شیرینپزی پرداخت و چندی بعد در جوار کافه نادری، هتلی به همان
نـام تأسیس کرد.
برای نخستینبار در تهران در رستوران این هتل بود که غذاهای فرهنگی نظیر بیفتک و بیف استروگانف و غیره به ایرانیان معرفی شد.
همچنین کافه گلاسه، بستنی فرنگی، انواع قهوههای ترک و فرانسه و انواع
نانهای قالبی برای اولین بار به وسیلة مؤسس این هتل در اختیار علاقهمندان
گذاشته شد.
در جوار تأسیس هتل، رستورانهای متعددی نیز در تهران، رشت، بندر انزلی،
بابلسر و دیگر شهرهای ایران به وسیله ایرانیان و خارجیان دائر گردید و
تعداد آنها در هنگام جنگ جهانی دوم و ورود افسران و سربازان متفقین افزایش
قابل توجهی یافت. با خاتمه جنگ و خروج افسران و سربازان خارجی بسیاری از
این رستورانها تعطیل شد. از کافههای مشهور تهران آن زمان کافههای
کانتینانتال و لقانطه بود. کافه کانتینانتال در خیابان اسلامبول قرار داشت و
کافه لقانطه در میدان بهارستان در عمارت نظامیه دایر شده بود. این عمارت
از بناهای باشکوه دوره ناصرالدین شاه قاجار بود. عمارت نظامیه دارای تالار
بزرگ و بسیار زیبایی بود که در هر چهار طرف آن پردههای نقاشی به چشم
میخورد. در این تابلوها مناظر جالبی از سلام محمدشاه قاجار دیده میشد و
چهره رجال سرشناس آن زمان در این تابلو تصویر شده بود.
در قدیمیترین واحدهای اقامتی و پذیرائی تهران که امروز فقط نامی از آن باقی
مانده است میتوان مهمانخانه مدرن گراند هتل را نام برد. گراند هتل از
مجللترین و معروفترین هتلهای نیم قرن پیش تهران بود. این هتل در خیابان
لالهزار کمی بالاتر از کوچه ملی قرار داشت و در سالهای پیش هر وقت میهمان
سرشناسی از خارج به تهران میرسید تنها محلی که برای اقامت او در نظر گرفته
میشد گراند هتل بود. گراند هتل سالن بزرگی نیز داشت که هنرمندان آن روز
ایران در آن به اجرای برنامه میپرداختند و به تدریج که هتلهای دیگر در
تهران ساخته شد این هتل از رونق افتاد. کافه و رستورانهای آن روز در حقیقت
محل تجمع اعیان و اشراف آن زمان بود و رفتن به کافه و رستوران خود یک نوع
تشخص محسوب میگردید.
مهمانسرا
مهمانسراها شامل خانه های جانبی ( کلبه و کومه)، آپارتمان های مبله، مراکز
اردویی (اردوگاه)، دهکده های رفاهی و... هستند. درواقع مهمانسراها در
ایران مکانهایی هستند که از نظر امکانات بین هتل ها و متل ها قرار
گرفته‌اند و این اصطلاح در سال 1342 هـ . ش با راه‌اندازی و احداث مجموعه
های زنجیره‌ای تحت پوشش سازمان ایرانگردی (امروز) تحت عنوان مهمانسرای
جهانگردی در اغلب شهرهای ایران، رایج گشت. مهمانسراها تقریباً در بهترین
نقطه شهرها ساخته شدند و درجه‌بندی آنها مانند هتل ها صورت می‌گیرد.
متل
در خارج شهر قرار گرفته و در خدمت مسافرانی است که از وسایل نقلیه جاده‌ای
برای سفر استفاده می‌کنند و علاوه بر کلیه وسایل موجود یک هتل، دارای پمپ
بنزین، فضای سبز وسیع، ساندویچ‌فروشی و سوپر مارکت نیز می‌باشد. ساختمان آن
بیشتر یک طبقه ویلایی است، به گونه‌ای که مهمانان می‌توانند وسیله نقلیه
خود را در نزدیکی واحد اقامتی پارک کنند. در اتاق ها حمام و آشپزخانه کوچکی
وجود دارد. وسایل تفریح از قبیل زمین بازی و وسایل ورزشی و ... نیز باید
در متل وجود داشته باشد. در محوطه باز متل فضائی برای استفاده چادر اختصاص
داده می‌شود.
هتل
درشهرها احداث می‌شود و از جمله تاسیسات اقامتی عمومی است که وسائل اقامت و
سایر خدمات مورد نیاز مسافران را به‌طور موقت فراهم می‌سازد. هتل از
کاملترین واحدهای اقامتی رایج درجهان است و هتل های سطح متوسط دارای اتاق
های متعدد برای پذیرش مسافران و سالن هایی مختلف و رستوران، تریا، استخر و
فروشگاه ها و نمایندگی فروش بلیط و ... می‌باشد. هتل های مدرن و پیشرفته
امروزی دنیا در داخل خود، کلیه خدمات مورد نیاز مسافران، اعم از اقامت،
پذیرایی، وسایل مذاکرات بازرگانی، سیاسی، بین‌الملی، نمایش آثار هنری و
فرهنگ ملی و میهنی، وسایل سرگرمی و گذران اوقات فراغت، نشست ها و همایش های
علمی و آموزشی و برگزاری جشن ها، فعالیت های ورزشی نظیر شنا، چوگان، اسکی،
قایقرانی و همچنین آرایشگاه، خدمات پستی و مخابراتی، فروشگاه های خرید و
... را فراهم می‌کند.
هتل آپارتمان
تاسیساتی است که فعالیت اصلی آن عبارت است از اجاره دادن اطاق به مدت چند
روز تا چند هفته که تجهیز به اثاثه مختصری است از قبیل ملحفه ، ظروف
غذاخوری و آشپزخانه و نیز خدمات بهداشتی مورد نیاز.
رستوران
تاسیساتی است کم و بیش پاکیزه و زیبا که در آنجا مشتریان می توانند غذا صرف
کنند و یکی از خدمات عرضه شده هتلها نیز محسوب می شود. امروزه کلمه
رستوران به انواع آن مانند سلف سرویس و ماشینهای خودکار مخصوص توزیع غذا
نیز اطلاق می شود.
انواع جهانگردی با توجه به انگیزه
بر اساس تعاریف سازمان جهانی جهانگردی، جهانگرد کسی است که به سرزمین یا
کشوری غیر از محل اقامت دائمی خود مشافرت می کند و دست کم یک شب و حداکثر
یک سال در آنجا می ماند و دلیل عمده مسافرت او تفریح، استراحت، دیدار
بستگان، درمان، زیارت اماکن مقدس، بازدید از آثار تاریخی و مراکز هنری و
فرهنگی، شرکت در مسابفات ورزشی یا تماشای آن، دیدن نمایشگاههای بازرگانی
یا مراکز فعالیت های اقتصادی و شرکت درهمایش ها و نشست‌ها است.
همایش ها
به برکت ارتباط و دوستی میان ملل و از سوی دیگر، بروز مشکلات گوناگون
اقتصادی، سیاسی، نظامی ، فرهنگی و... در سطح ملی و بین المللی هر ساله
نشست‌ها، و گردهمائئی های بسیاری در گوشه وکنار جهان، برای یافتن راه حل
مسائل و بستن پیمان‌ها ، برگزار می شود و هزاران تن از نمایندگان دولت ها
و.. در این گردهمائی ها شرکت می کنند.
اقتصادی و بازرگانی
به گواهی تاریخ، انسان از بدو پیدایش، همواره در پی معاش و تأمین نیازهای
زندگی، مسکن و محل اقامت دائمی خود را ترک می کرده و برای مبادله کالا و
دست ساخته های خویش با سایر نیازمندی های زندگی راهی شهرها وکشورهای دیگر
میشده است.
هر سال و هر ماه، در سراسر گیتی، در شهرها و کشورهای گوناگون،
نمایشگاه‌هائی برای معرفی کالاها تولید شده برگزار می شود و گروه کثیری از
بازرگانان یا مردم عادی برای آشنائی با آخرین دستاوردهای صنایع و کشاورزی و
بازاریابی برای این کالاها به نمایشگاه ها مراجعه می کنند.
هم اکنون و به ویژه به سبب رونق روابط بازرگانی میان کشورهای مختلف، برپائی
نمایشگاههای محلی، منطقه‌ای، ملی و بین المللی بسیار رایج است و میلیون
ها تن از این نمایشگاه ها دیدن می کنند.
ورزشی
هم زمان با پیشرفت هایی که درتمامی شئون زندگی انسان روی داده است، ورزش و
امور مربوط به تقویت جسم که تأثیر بسزائی در سلامت روح دارد، بسیار گسترش
یافته است. پیدایش رشته های مختلف ورزشی، ذوق و شوق مردم به ویژه جوانان
به ورزش و دیدن مسابقات ورزشی امروزه به صورت یکی از فعالیت های تفریحی ـ
آموزشی ـ فرهنگی مردم جهان درآمده است. هم اکنون از ورزش و مسابقات ورزشی
برای ایجاد مودت و دوستی میان ملت ها، گفتگوی تمدن ها و مبارزه با فساد
استفاده می شود. از این رو، هر ساله میلیون ها پیر و جوان برای شرکت در
مسابقات ورزشی یا دیدن آنها راهی سرزمین ها و کشورهای جهان می‌شوند.
تاریخی و هنری و فرهنگی
هر ساله تعداد بی شماری از مشتاقان برای دیدار یادمان‌های تاریخی، جشنواره
های هنری و مراکز فرهنگی به سراسر جهان به ویژه به کشورها و سرزمین های
تاریخی سفر می کنند. این جهانگردان که معمولاً به سراسر جهان و به ویژه به
کشورها و سرزمین های تاریخی سفر می‌کنند. این جهانگردان که معمولاً منزلت
فرهنگی و علمی ویژه ای دارند و تعداد کثیری از جهانگردان را تشکیل می دهند،
گاه در گردهمائی های فرهنگی ـ تاریخی شرکت می نمایند و از گنیجه‌ها،
کتابخانه ها و دانشگاه ها بازدید می کنند.
مذهبی
بدون تردید، یکی از مهمترین و کهن ترین عوامل و انگیزه های مسافرت انسان
باورهای مذهبی و احساسات دینی بوده است. انسان از ابتدای تاریخ مکان هائی
را مقدس می دانسته است و به منظور تأمین نیازها و خواسته های روحی،روانی و
مادی خود و از ترس بلایای طبیعی و غیرطبیعی که زندگی او را تهدید می کرده،
به زیارت و دیدن آن مکان های مقدس می‌رفته است. مثلاً کعبه بتخانه اعراب
پیش از اسلام بوده و با پیدایش اسلام زیارتگاه میلیون ها مسلمان شده است.
بودائیان، سیک ها، مسیحیان و قوم یهود نیز برای زیارت مکان های مقدس خویش
مسافرت می کنند. جهانگردی با این انگیزه نیز رونق فراوان دارد. عبادت
گاه‌هائی نظیر مساجد، آرامگاه پیشوایان مذهبی،کلیساها و... هر ساله پذیرای
میلیون ها معتقدان خود هستند.
درمانی و بهداشتی
از دیرباز انسان به خواص آب های معدنی برای شفای بیماری‌های پوستی، مفصلی و
تأثیر آب و هوا در تسکین آلام روحی و روانی پی برده است. رومیان باستان
برای استفاده از آب های معدنی به جزیره سیسل و لمباردی سفر می کردند. هم
اکنون تأسیسات بی شمار آب گرم معدنی در نواحی مختلف ایتالیا، فرانسه، آلمان
و.. وجود دارد که پذیرای میلیون ها جهانگرد طالب آب درمانی است. بسیاری از
بیماران نیز برای مداوا به مراکز مهم و معتبر پزشکی در کشورهای پیشرفته یا
مراکز و پایتخت کشورهائی که از امکانات بهداشتی و درمانی بهره‌مند هستند،
مراجعه می کنند. این نوع جهانگردی نیز اعتبار و رواج فراوانی دارد.
تفریح، استراحت و دیدار بستگان
محیط پرهیاهو و آلوده و یکنواخت شهرهای امروزی، موجب فرسایش روحی و جسمی
انسان می شود و بدیهی است که این امر در بازده کار او بسیار موثر است،
بنابراین، گرایش به ایجاد تنوع در محیط زندگی و فرار از فضای پُرتنش شهر
کنونی از یک سو و عشق انسان به زیبائی های طبیعت او را به ترک محیط کار و
زندگی دائمی خود وامی دارد.
هر سال و هر ماه و هر روز میلیون ها انسان، فارغ از هر گونه تکلف، هنگام
تعطیلات یا فراغت از کار، به سوی کرانه های زیبای دریاها، نواحی خوش آب و
هوای روستاها و... رهسپار می شوند و در آغوش طبیعت، خستگی و فرسودگی جسمی و
روحی خود را بهبود می بخشند. شاید انگیزه استراحت و تمدد اعصاب، تفریح
دیدار آشنایان و بستگان مهم ترین عامل و انگیزه جابه جائی و مسافرت انسان
در جهان کنونی باشد.
اقتصادجهانگردی
گرچه جهانگردی با هدف خرید در تفکیک بازار های جهانگردی از جایگاه تعریف
نشده ای برخوردار است ولی به عنوان جزیی از جهانگردی با هدف های مختلف
دارای مقام اقتصادی بالایی است. خرید سوغات توسط توریست نه تنها تلنگر می
زند که معاملات محاسبه نشده خصوصی نیز می تواند به اقتصاد متزلزل کشور کمک
کند بلکه تقویت بازسازی و در صورت لزوم ساخت بازار های سنتی در شهر های
مختلف را نیز یادآوری می کند. نبود بازار های سنتی در شهرهایی با تمدن و پر
از اثر فرهنگی در کشور یکی از ضعف هایی است که مشکل نبود زیرساخت های صنعت
گردشگری را تداعی می کند. گرایش به سمت ساخت بازار های مجلل با سبک های
اروپایی و برگرفته از کشور هایی که از تمدن بهره ای نبرده اند و دوری از
بازار های سنتی با طاق گرد و آجر و پنجدری می تواند گواه این باشد که جای
خالی بازار های سنتی برای اهدای فرهنگ ایرانی به توریسم خالی است. به
اعتقاد دکتر محمدامین قانعی راد مدیر گروه «صنعت و فرهنگ» پژوهشگاه فرهنگ،
هنر و ارتباطات «یکی از چالش های جهانی فرهنگ در آینده قابل پیش بینی شکاف،
تفاوت و تعارض بین فرهنگ های تکنولوژی محور و فرهنگ های میراث محور است.
فناوری های نو و میراث فرهنگی به عنوان دو بعد از سرمایه فرهنگ جهانی به
تعارض با همدیگر برمی خیزند و در عین حال پویایی های ناشی از پیوند و
ارتباط این دو با یکدیگر، تحولات فرهنگی را سمت و سو خواهند داد.»به هر حال
جهانگردان «سفردوست» به قصد تجربه های فرهنگی از خانه گریز می زنند،
متقاضیان محصولات فرهنگی و تشنگان آشنایی با تمدن که برخلاف جهانگردان
«آفتاب دوست» تنها به تجربه جدید آمده اند؛ آشنایی با یک فرهنگ. طی چند سال
اخیر، جهانگردان براساس متغیرهایی تفکیک می شوند که اساساً روانشناختی
هستند. طبقه ای که به عنوان جهانگردان مبتنی بر روان نگاری شناخته می شوند.
محققان این جهانگردان را از نظر رفتار مصرف، سبک زندگی، انگیزه به سمت
خرید و... مورد بررسی قرار دادند و به گونه های مختلفی رسیدند که اندیشه
گرایی نوعی از این جهانگردی است. جهانگردانی که از میزان «فرهنگ»خواهی
بالایی برخوردار هستند و حتی در خرید به سمت سوغات با بار تاریخی، فرهنگی
گرایش نشان می دهند. همان توریستی که سبک و تاریخ بازار برایش در اولویت
خرید است. آنها از سنگ فرش های سائیده و حجره های قدیمی بیشتر لذت می برند
تا مغازه های مجهز به نور و رنگ. آنها به دنبال سنت و تمام خرده فرهنگ هایی
هستند که در بازارهای قدیمی گم شده است.بازارهایی که هرکدام بار فرهنگی و
خرده فرهنگی محل و شهر خود را می توانند جهانی کنند. از شهرهایی که اسمشان
در نقشه جهان است و اثری از هنرشان نیست. تمام خرده فرهنگ هایی که به دلیل
نبود بازار سنتی واحد و مشخص قطعه گم شده پازل فرهنگ ایرانی شده اند.
جهانگردی از نظر نوع مسافرت
چگونگی شکل مسافرت از نظر انفرادی، خانوادگی یا جسمی وجه تمایز دیگری میان مسافرت های داخلی یا خارجی است.
مسافرت های جمعی
معمولاً پاره ای از بنگاه های مسافرتی، ضمن فروش بلیط مسافرت تور مسافرتی
نیز برگزار می کنند. این بنگاه ها با عرضه کنندگان خدمات جهانگردی در مقصد
گفتگو می کنند و با گرفتن تخفیف های کلی، ضمن اجاره وسائلی چون هواپیما،
کشتی و خودروهای بزرگ جمعی برای سفر از مبداء به مقصد و بالعکس ، خدمات
موسسه‌هائی مانند مهمان سراها، غذاسراها اماکن تفریحی و ... را در مقصد می
خرند و به مشتریان خود ارائه می دهند.
تفاوت مهمی که میان مسافرت های فردی و جمعی وجود دارد این است که در مسافرت
های جمعی، افراد هیچ گونه اختیاری از نظر برنامه ریزی مسافرت ندارند، بلکه
مسئولان بنگاه ها برای مسافرت برنامه ریزی می کنند و مقاصد مسافرت، نوع
مهمان سرا، غذاسراها و اماکن دیدنی و تفریحی را تعیین می نمایند. این نوع
مسافرت برای کسانی که با مقصد آشنائی ندارند یا به خارج از کشور سفر می
کنند و کسانی که زبان نمی دانند نسب به مسافرت آزاد یا یا انفرادی برتری
دارد، اما مسافران در مورد گزینش مقصد، مدت توقف در مقصد و ... آزادی عمل
ندارند.
مسافرت انفرادی و خانوادگی
در این گونه سفرها که فرد یا افراد یک خانواده یا چند نفر از آشنایان و
بستگان بر اساس توافق مسافرت می کنند، برنامه مسافرت به میل و خواست
همسفران تهیه می شود و بنا به توافق خود آنها تغییر می کنند. چه بسا در این
نوع مسافرت هدف های مورد نظر و مقاصد مسافرت بارها تغییر کند. انتخاب نوع
وسیله نقلیه، نوع اقامتگاه ، پذیرائی، غذاخوری، مدت سفر و.. خواست مسافران
بستگی دارد .
ارزش های جهانگردی
خارج شدن، رفتن ... و اندکی بیشتر زیستن ... مسافرت بازگشتی به سوی ذات و
فطرت است... مسافرت همیشه یک گذر است؛ گذرگاهی برای آزمون های مقدماتی،
شکلی از آئین پذیرش از شیوه‌ای به شیوه‌ای دیگر؛ مسافرت زیارت است... همیشه
بهتر، همیشه دورتر... مارک لاپلانت، جامعه شناس اهل کبک، احساس خود را در
مورد مسافرت چنین بیان می دارد و از این راه مسئله ارزش های جهانگردی را
بیان می کند. جهانگردی که نظام روابط و ارتباطات است گنیجنه ارزشهائی است
که خود میوه آنها است؛ ولی مفهوم آن به ندرت تحلیل شده است. ارزش های
جهانگردی چیست؟ آیا این امر به ایجاد فهرستی از ارزش های سلسله مراتبی
براساس اهمیت و سپس تشریح ماهیت هر یک و روابطی که در میان خود دارند،
مربوط می‌شود؟ در همه اعصار، فیلسوفان در مورد مسئله ارزش ها، یعنی ماهیت،
داوری اخلاقی، جنبه زیبائی شناختی، عشق، محبّت، حقیقت ، واقعیت و اجبار،
سخن گفته‌اند. تحلیل مفهوم ارزش‌های جهانگردی و به ویژه ارزش های اجتماعی و
فرهنگی و روحی، مشخص کردن چیزهائی است که پذیرفته و برگزیده یا طرد می
گردند و در نهایت، نمی توان بدون پذیرش برخی دیدگاه‌های قابل سنجش ، از
جهانگردی سخن گفت.
کلرلوکاس (Claire Lucques) در کتاب خود با عنوان نگاه جهانگرد، اندیشه و
تأمل درباره موجود انسانی، نگرش فلسفی زیبائی در مورد ارزش های جهانگردی
ارائه داده است. این کتاب به مناسبت سال جهانی جهانگردی، که شعار آن
جهانگردی، گذرنامه‌ای برای صلح بود، انتشار یافت.
از آغاز سده بیستم، شاهد انتقاد از ارزش های سرمایه‌داری هستیم. این امر،
نخست واکنشی در برابر دلیل و منطق متعارف همراه با فیزیک کوانتومی بود. سپس
این ارزش ها، همزمان با پایان جهان خواری غربی مورد تردید قرار گرفت و با
ختم دو جنگ جهانی تشدید شد و سرانجام، ناشی از انتقاد مارکس و فروید یا
انقلابیون ماه مه 1968 یا هربرت مارکوزه از اخلاق سرمایه داری بود. چندی،
اصل لذت جوئی ، جای اصل واقعیت را گرفت و انقلاب تمایل به غیب گوئی فوریه
را سامان داد. در نتیجه، تمایل به ارتقاء کیفیت زندگی، در اثر مخالفت با
آهنگ رشد زندگی از نظر کمّی ، که در سراسر سده نوزدهم با تولید ثروت های
مادی و پول سنجیده می شد، به امری اساسی تبدیل شد.
آیا جهان گردی واکنش جدیدی نسبت به گسترش این نظام ارزش ها و روشی برای
گسستن غل و زنجیر سرمایه داری نیست؟ آیا واکنشی در برابر خلأ ارزشی به حساب
نمی آید؟ برقراری تعطیلات، بر اثر مقایسه با ارزش های خوشبختی سرمایه داری
با نتایج دشوار اقدامات سخت و پیمانکاری است و چنانکه ادگار مورن می گوید:
نبود ارزش ها موجب ارزشمند شدن تعطیلات می شود.
در جامعه صنعتی، که مشخصه آن انقلاب فن آورانه و به ویژه اطلاعات و داده ها
است. جهانگردی و اوقات فراغت، نظام های ارزشی را تحت تأثیر قرار داده اند.
به نظر می رسد جهانگردی و سرگرمی، در جهانی که به روابط عاطفی و شکوفاتر
با خود و دیگران گرایش دارد، از منزلتی خاص برخوردار است.
اهداف کلی برای صنعت جهانگردی
مهمترین هدف از رونق دادن به صنعت جهانگردی را می توان مزایا و منابع
اقتصادى حاصل از جهانگردی، جلوه‌هاى جغرافیائى و ویژگى‌هاى مفرح آن نام برد
که بسیار جالب توجه است و در بیشتر مطالعات و تحقیقات انجام شده به این
موارد پرداخته‌اند.
- شناساندن فرهنگ و تمدن ایرانی به جهان
- آشنایی مردم با مظاهر فرهنگ
- آشنایی و دوستی با یکدیگر و تحکیم وحدت اقوام مختلف
- بدست آوردن ارزاز طریق جذب جهانگرد
- بهره وری صحیح از سرمایه گذاری ها و تجهیزات
- گردشگری، صنعتی پردرآمد
صنعت گردشگری تا پایان دهه آینده در صدر جدول صنایع پردرآمد جهان قرار می
گیرد و انتظار می رود بیش از ۴۰ درصد اشتغال جهان را به خود اختصاص دهد.
این صنعت با بخش های مختلف اقتصاد به طور مستقیم و غیر مستقیم در تعامل
قرار دارد و با داشتن اثرات مثبت عمیق و متقابل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
از بخش های حائز اهمیت و مهم به شمار می رود. اگرچه ایران جزو ۱۰ کشور نخست
جهان به لحاظ جاذبه های گردشگری است، اما سهم ناچیزی را در جذب گردشگر به
خود اختصاص داده است، در حالی که گزارش های ارائه شده ازسوی سازمان تجارت
جهانی (WTO) گویای آن است که سال ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ میلادی بهترین دوران برای
گردشگری بین المللی طی ۲۰ سال گذشته بوده و حل این مسئله از سوی دست
اندرکاران گردشگری ایران نادیده گرفته شده است.جدای از بحث علل و موانع جذب
گردشگران خارجی، نهادینه شدن فرهنگ ایرانگردی میان مردم و مسافران داخلی
از جمله دلایل نبود رشد و بالندگی در صنعت گردشگری و هتلداری ایران محسوب
می شود.کشورهای پیشرو در این صنعت، علاوه بر اتخاذ راهکارهایی برای رونق
صنعت گردشگری در ایام رکود و کاهش مسافرت ها، تدابیری را برای جبران این
نقیصه اندیشیده اند که برگزاری جشن ها و فستیوال های گوناگون، جاذبه های
زمستانی، تخفیف های فصلی و ... از جمله این راهکارهاست، اما شیوه ای که به
نظر کارآمد و دقیق می نماید، ایجاد تسهیلات برای گردشگران داخلی است تا
چرخه های این صنعت ابتدا توسط مسافران داخلی، حرکتی اولیه داشته باشد تا
شاید به این وسیله از مرحله رکود و ایستایی گذر کند.
فرهنگ سفر در ایران پیوسته به معنی رویایی شیرین است که اگر تحقق یابد،
گاهی خاطره اش تا سالها باقی می ماند. بزرگان نیز سفر را لازمه رشد و تعالی
دانسته اند و افراد دنیادیده و سفررفته را انسانی هایی کم اشتباه،
پرتجربه، دارای گستره دید و پختگی ذکر کرده اند. بسیار سفر باید تا پخته
شود خامی این کلام آهنگین در شرایط فعلی در مقابل جمله ای بدآهنگ قرار
گرفته است و آن سفر یعنی هزینه است. شاید در اعصار گذشته، سفر تنها اراده
ای بالا را طلب می کرد، در حالی که امروزه بدون جیبی پر از پول یا کارت های
اعتباری و دسته چک، سفر رویایی دست نایافتنی می نماید. یکی از موانع و
مشکلات این بخش، نبود اقامتگاهی مناسب و کم هزینه است. هتل ها با قیمت های
بالا تنها برای قشری خاص پاسخگو هستند و فقط در روز ۲۷ سپتامبر (روز جهانی
جهانگردی) خدماتی نیم بها ارائه می کنند.
همچنین شمار هتل هایی که در ایام رکود مسافرت ها قیمت ها را تعدیل می کنند،
بسیار کم است. هتل های زمستانی در فصل تابستان تخفیف ۳۰ درصدی ارائه می
کنند و برخی هتل ها نیز در فصولی که گردشگری با رکود محسوسی مواجه است،
تخفیف هایی را برای گردشگران منظور می کنند که به نظر می رسد در این بخش
نیز اطلاع رسانی صحیحی صورت نمی گیرد. این در حالی است که چنانچه مسافران
از این تسهیلات آگاه شوند، مطمئنا رشدی قابل ملاحظه در صنعت گردشگری به
وجود می آید.
بایسته های بخش هتلداری بخش مهمی از جاذبه های گردشگری و تضمین رفاه
مسافران در گرو اقامتگاه ها و هتل هاست و از آنجا که یکی از زیرساخت های
مهم گردشگری، صنعت هتلداری است، این دو بخش لازم و ملزوم یکدیگر محسوب می
شوند. بروز هر گونه چالش و ناهماهنگی در یکی از این دو، اثر مستقیم و
شکننده ای بر دیگری دارد. صنعت هتلداری در ایران بیش از ۷۰ سال قدمت دارد،
اما ضعف زیرساخت های آموزشی، مدیریتی، رفاهی، نبود تسهیلات دولتی مناسب و
اختلاف بین عرضه و تقاضا از یک سو و ورود اندک گردشگران خارجی و نبود تمایل
گردشگران داخلی برای اقامت در هتل های گرانقیمت از سوی دیگر، منجر به
ابهام در آینده صنعت هتلداری شده است.در کل کشور ۶۱۷ هتل یک تا پنج ستاره
وجود دارد که از این میزان ۶۵ هتل، دولتی و باقی خصوصی است. با احتساب
مناطق آزاد، تنها ۱۸ درصد هتل های ایران ۵ ستاره است و این آمار برای کشوری
که به لحاظ برخورداری از مزیت های نسبی و منابع گردشگری جزو ۱۰ کشور نخست
دنیا محسوب می شود، بسیار ناچیز است.این درحالی است که برای دستیابی به
اهداف برنامه ۵ ساله چهارم توسعه در جذب گردشگران و جهانگردان، به ۱۵۰ هتل ۳
تا ۵ ستاره نیازمندیم که باید مطابق با استانداردهای بین المللی ساخته
شوند.براساس آمارهای ارائه شده در پیش نویس سند توسعه گردشگری و میراث
فرهنگی، تعداد تخت های تاسیسات اقامتی درجه بندی شده در کشور طی سالهای
۱۳۷۹، ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱ به ترتیب ۸۶، ۹۰ و۸/۹۰ درصد رشد داشته است. به این ترتیب
تعداد کل تخت های اقامتی کشور از ۵۲ هزار و ۴۲۹ تخت به ۶۱ هزار و ۷۷۰ تخت
رسیده است. در صورتی که در سال ۱۳۸۲، در ایام نوروز، حدود ۲۳ میلیون نفر در
ایران سفر کرده اند که اگر حتی یک سوم این تعداد در هتل ها و سایر مراکز
اقامتی شب را می گذراندند، در این ایام به ۹۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تخت نیاز
داشتیم، در حالی که طی این سال، تنها ۶۸۱ هزار و ۵۷۷ تخت در کشور وجود
داشته است.این تفاوت چشمگیر در تخت های موردنیاز، سیاستگذاران گردشگری را
بر آن داشته تا برای رسیدن به آمار جذب ۲۰میلیون گردشگر ورودی در چشم انداز
۲۰ ساله، به جذب سرمایه گذاران خارجی در توسعه هتل ها بیندیشند. از سوی
دیگر، تعداد تخت های هتل های ۵ و ۴ ستاره جدید اندک است و بیشتر این رشد در
تخت های درجه پایین ایجاد شده است.قدیمی بودن واحدهای اقامتی موجود، به
استثنای چند هتل مدرن و نوساز، ضرورت بازسازی و درجه بندی هتل ها را روشن
می سازد. دست اندرکاران گردشگری معتقدند که بسیاری از جهانگردان، ناراضی از
ایران خارج می شوند، زیرا علاوه بر فرسوده بودن هتل ها، نحوه سرویس دهی در
آنها با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد. با توجه به اینکه عمر یک
هتل ۱۵ تا ۲۰ سال است، ظرف ۵ سال اول ساخت هتل، سود مناسبی عاید مالک آن می
شود، اما با گذشت ۲۰ سال مطمئنا هزینه های تعمیر، نگهداری و خدمات با سود
به دست آمده یکسان می شود.بنابراین به منظور توسعه و ساماندهی صنعت توریسم،
استانداردهای لازم باید اجرا شود تا برای ارتقای کیفی هتل های ایران گام
های اساسی برداشته شود. با توجه به اینکه عمر هتل های کشور بالا رفته و
نگهداری آنها بسیار مشکل شده است، بنابراین به طور جدی نیازمند ساخت هتل
های جدید هستیم. این درحالی است که مدت زمان بازگشت سرمایه در صنعت هتل
سازی ۲ سال است که همین امر نگرانی سرمایه گذاران را از بابت خواب سرمایه
از بین می برد.در شرایط فعلی و با توجه به نقاط ضعف صنعت هتلداری، اقدامات
اخیر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در همکاری با هتل ها در بخش
استانداردسازی، آموزش و تهیه پیش نویس سند توسعه گردشگری و میراث فرهنگی که
در آن به توسعه هتل ها توجه شده است، قابل تقدیر است. با افزایش ورود
گردشگران و رشد سرمایه گذاری های داخلی و جذب سرمایه های خارجی، همچنین
ارائه راهکارهای آسان سازی ورود سرمایه ها، زمینه رشد و توسعه صنعت هتل
سازی در کشور فراهم شده است.
اهمیت اقتصاد صنعت گردشگری در جهان و جایگاه ایران در آن
باتوجه به گسترش ارتباطات وپیشرفتهای تکنولوژی به ویژه در زمینه صنعت حمل و
نقل ، گردش و مسافرت به سرزمینها ،کشورها وشهرهای دیگر نسبت به گذشته
تسهیل و آسان شده و علاقه به دیدن مکانها و نقاط دور فزونی یافته است . به
عبارت دیگر بعد مشکلات و مسافت سفر به مفهومی که در گذشته وجود داشت ، دیگر
نمی تواند مانع از سیر و سفر گردد .
جهانگردی و گردشگری پس از جنگ جهانی دوم به عنوان یک منبع مهم درآمد ارزی
موردتوجه بسیاری از کشورها قرارگرفت و از آن تاریخ روز به روز گسترش یافت .
امروزه گردشگری به عنوان یکی از اجزاء و عناصر مهم فرهنگی و اقتصادی
هرکشوربشمار می رود و از عوامل اساسی در روابط متقابل فرهنگی و اجتماعی
جوامع به شمار آمده و بخش مهمی از درآمدهای سالانه کشورهای صاحب صنعت
توریسم را تشکیل می دهد . در حال حاضر مراکز و کانونهای گردشگری با تشکیل
سازمانهای بزرگ محلی و بین المللی روی صنعت گردشگری سرمایه گذاری زیادی
کرده اند وتلاش می کنند با ایجاد جاذبه ها و فراهم کردن شرایط ، عوامل
وابزار گردشگری ، درآمدهای کلانی را نصیب بخش خصوصی و عمومی خود بنمایند .
امروزه جهانگردی و گردشگری مفهوم و جریانی کاملاً متفاوت با گذشته پیدا
کرده و زمینه اقتصادی آن بیش از پیش افزایش یافته است . برمبنای این نگرش
گردشگری اکنون به عنوان یک صنعت شناخته شده و در بیشتر کشورها به آن به
صورت یک امر اقتصادی می نگرند . صنعت گردشگری امروزه به سومین صنعت در
آمدزا در دنیا تبدیل شده و پس از نفت و صنایع اتومبیل سازی قرار دارد .
اینکه چرا تا این اندازه به گردشگری اهمیت داده می شود بسیار واضح است ،
چون نه نیازبه ماده اولیه دارد ، نه سرمایه اصلی سنگین و با سرمایه گذاری و
ایجاد زیر ساختها می توان در آمدهای ابدی و مادام العمر برای کشور فراهم
کرد .
برای آگاهی از اهمیت اقتصادی صنعت گردشگری به برخی از آمارهای جهانی و داخلی اشاره می شود :
- سفر و جهانگردی در سال 2000 میلادی معادل 6/12 درصد از کل صادرات کشورهای
جهان و مبلغ 506/4 تریلیون دلار آمریکا را به خود اختصاص داد و پیش بینی
می شود که در سال 2010 این رقم به 454/8 تریلیون دلار افزایش یابد. فعالیت
های اقتصادی سفر و جهانگردی در بین سال های 2000 و 2010 دارای رشد معادل
2/4 درصد در هر سال خواهد بو د. همچنین درآمد حاصل از صنعت جهانگردی در سال
2000 معادل 476 میلیارد دلار بوده که پیش بینی می شود تا سال 2020 به رقم 2
هزار میلیارد دلار افزایش یابد.
- طبق آمارهای اعلام شده برای سال 2005 حدود 50 در صد درآمد صنعت توریسم در
اختیار 5 کشور اروپایی و آمریکا بوده است . آمارها نشان دهنده اینست که
کشورهای فرانسه ، اسپانیا ، ایتالیا ، انگلیس ، آلمان و آمریکا با اعمال
مقررات وسیاستهای حمایتی گردشگران زیادی را روانه کشورهای خود نمایند .
دراین میان فرانسه سالانه پذیرای 76 میلیون نفر گردشگر در رتبه اول ،
آمریکا با 60 میلیون نفر ، اسپانیا با 5/48 میلیون نفر در رتبه های بعدی
قرار دارند . از نظر میزان درآمد امریکا با حدود 75 میایلیاردئ دلار در
رتبه نخست و ایتالیا وفرانسه به ترتیب با مبالغ 31 و30 میلیارد دلار در رده
های بعدی بوده اند . در بین کشورهای آسیایی چین با پذیرش حدود 40 میلیون
نفر گردشگردر سال در رتبه پنجم جهان قرار دارد
- جمهوری اسلامی ایران از لحاظ دارا بودن ابنیه و آثار تاریخی جزء 9 کشور
نخستین دنیا محسوب می شود و به لحاظ جاذبه های اکوتوریستی در میان 10 کشور
برتر دنیا قرار دارد . این در حالیست که باید متناسب با این قابلیتها از در
آمد 400 میلیارد دلاری توریسم بهره ببرد و سهم آن حداقل 5 درصد این میزان
در آمد باشد . اما درآمد ایران نه تنها این میزان نیست بلکه درآمد سالانه
ایران بسیار پائینتر و حدود 5 صدم درصد سهم توریسم است و در رتبه 92 جهان
قرار دارد .
- ترکیه در سالهای اخیر 13 میلیون گردشگر خارجی داشته است و امارات متحده
عربی 6 میلیون گردشگر خارجی و ایران با وسعتی چندین برابر امارات متحده
عربی در سال گذشته کمتر از دو میلیون توریست خارجی را جذب کرده است ، یعنی
سهمی در حدود 0/09 درصد جمعیت توریست جهان . این در حالی است که تعداد
زیادی از توریست های ورودی کشور را افراد بی بضاعت کشورهای واقع در شرق
کشور تشکیل میدهند که ورود آنها به کشور منافع مالی چندانی را در پی ندارد.
- در چشم انداز 20ساله بخش میراث فرهنگی و گردشگری ایران ، تعداد گردشگران
خارجی را در سال 1404 20 میلیون نفر برآورد کرده تا سهم ایران از درآمد
گردشگری دنیا از 0/07 درصد به 2 درصد افزایش پیدا کند؛ یعنی درآمد ارزی
حاصل از جذب توریست از 350 میلیون دلا ر به 25 میلیارد دلا ر برسد.البته در
پایان 5 ساله اول این 20 سال ، یعنی در سال 1388 پیش بینی شده است تا تراز
گردشگری سربه سر شود با نرخ 30 درصد رشد، تعداد گردشگران از 700 هزار در
سال 83 به 2 میلیون و 600 هزار نفر در سال 1388 برسد؛ یعنی برابر با آنچه
که از کشور خارج می شوند.
با توجه ودقت درآمارهای فوق ملاحظه می شود که امروزه صنعت گردشگری دارای
جایگاه و اهمیت ویژه ای در اقتصاد کشورها است و باید عزم جدی و برنامه
ریزیهای مناسب در جهت داشتن جایگاه مناسب در صنعت گردشگری و تحقق اهداف
تعیین شده در چشم انداز 20 ساله صنعت گردشگری برداشته شود .
و....
