پاورپوینت بررسی عناصر ساختاری معماری مساجد
مطالعه در معماری مسجد از دیدگاه¬های تاریخی، جغرافیایی و نیز عملکردهای
فضایی، تزئینات و نقوش، رنگ و نور و ... در ایران و سایر کشورها انجام شده
است. از آن جمله می¬توان به سلسله همایش¬های معماری مسجد در ایران اشاره
کرد که با نگاهی به گذشته، حال و آینده مساجد، مطالعات و دیدگاه¬های متنوعی
را در باب معماری مسجد گردآوری می¬کند. اما نگاه به معماری بنایی واسط
میان دو عالم ماده و معنا، آن هم با کمک ابزار واسطی چون هندسه بحث مفصل و
حساسی است که تعدادی از اندیشمندان و صاحب نظران برجسته معماری به آن
پرداخته¬اند. ¬سید حسین نصر، استاد ایرانی دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا و
پیرو فلسفه سنت-گرایی، در آثار مختلف خود به تناسب از جایگاه هندسه در
معماری اسلامی و به طور خاص در مساجد سخن گفته است. وی با تأکید بر اینکه
زبان هندسه شیوه مناسب بیان توحید است چنین می¬گوید: هنر اسلامی بر عکس
آنچه در وهله اول به نظر می¬رسد، فقط استدلالی نیست بلکه از تمثیلات
انتزاعی هندسی برای «تجسم» توحید مدد می¬طلبد، از آنجا که فقط با توسل به
احکام سلبیه و از طریق طرح¬های منتظم هندسی می¬توان در عالم مادی به توحید
اشاره کرد. دکتر کیت کریچلو(Keith Crithchlow) استاد ممتاز بخش هنرهای
تجسمی اسلامی و سنتی انستیتوی معماری prince of wales در کتاب خود به
نام"The Use of Geometry in Islamic Lands" اهمیت هندسه را در میراث هنر
اسلامی و چگونگی کاربرد آن را در حال حاضر توضیح می¬دهد.¬¬ مهندس کامبیز
حاجی¬قاسمی، استاد معماری دانشکده معماری و شهر¬سازی دانشگاه شهید بهشتی
تهران، سه نوع هندسه برای معماری در نظر می¬گیرد: اول؛ هندسه اشکال ظاهری
در معماری مسجد مانند مربع، مستطیل، دایره و... که محور پژوهش حاضر است.
دوم؛ هندسه پنهان که در اصول ترسیمات هندسی در لایه¬های پنهان معماری نهفته
است. سوم؛ هندسه نقوش و تزئینات معماری. ایشان با مطالعه بر روی هندسه
پنهان مساجد مختلف در حال گردآوری مجموعه¬ای به نام "نظم بلورین"
می¬باشند. در میان مطالعات و تحقیقات دانشجویان در این زمینه، یکی از
شاخص¬ترین و موفق¬ترین آثار، رساله کارشناسی ارشد آقای علی عمادی
استرآبادی، تحت عنوان "هندسه، هستی، هنر؛ نگرشی بر معماری عالم" می¬باشد
که به درک اتصال دقیق میان هندسه و مبانی و اصول جهان¬بینی و هستی¬شناسی
اسلامی می¬پردازد. وی هندسه را زیرساخت و خمیر مایه عالم و مبنا و اساس و
پایه جهان هستی دانسته و آن را در هنرهای مختلف از جمله معماری بررسی
می¬کند.
فهرست مطالب
مسجد
عناصر مشترک بین مساجد
سیر تحول در صحن مساجد
صحن مرکزی
صحن مرکزی گسترده
رواق
ایوان
منارها
گنبد
شبستان
محراب
کتیبه ها
ازاره ها
مقرنس کاری
نورگیر
بررسی مساجد
مساجد در تفکرات مختلف
بررسی انواع مساجد
دوره های ساخت مساجد
