درآمدی بر هرمونوتیک
واژه شناسی هرمنوتیک:واژه «هرمونوتیک» از یونان باستان به طور متفرق
تداول و رواج داشته است. ارسطو از این لفظ برای نام گذاری بخشی از کتاب
ارغنون که در باب منطق قضایا است، استفاده کرده و آن قسمت را «پاری
ارمنیاس» به معنای «در باب تفسیر» نامید. وی در این اثر بیان نمود که قضیه
چگونه باید تشکیل شود تا نتیجه درست به دست آید. هرمنوتیک واژه یونانی است
و به معنی «هنر تفسیر» یا «تفسیر متن» میباشد. گاهی گفته میشود این
واژه
از نظر ریشه لغوی با «هرمس» پیام رسان خدایان بی ارتباط نیست. در حقیقت
مفسر، کار هرمس را انجام میدهد و می کوشد تا هرمس گونه معنای سخن را
کشف کند، همان گونه که هرمس پیام آور و مفسر پیام خدایان بود. پیام خدا را
که برای عموم قابل فهم نبود، قابل فهم میکرد و برای مردم توضیح میداد.
هرمنوتیک «هنر دست یابی به فهم کامل و تام عبارت های گفتاری و نوشتاری
است». یعنی هر منوتیک علم به قواعدی است که با دانستن و به کار تبیین آن
مراد
واقعی مؤلف کتاب یا گوینده سخن معلوم میشود. اصطلاح هرمنوتیک به عنوان
شاخه ای از دانش تا عصر رنسانس یعنی قرن شانزدهم میلادی هنوز تحقق
خارجی نیافته بود. تا قرن هفدهم میلادی بحث یا گفتار منظم و مرتبطی را سراغ
نداریم که شاخته خاصی از دانش را تشکیل دهد و نام هرمنوتیک بر آن نهاده
شده
باشد. معمولاً «دان هاور» را نخستین کسی می دانند که این واژه را برای
شناساندن گونه ای از دانش استفاده کرد. وی در سال 1654 میلادی از این کلمه
در
عنوان کتابش مدد گرفت. هرمنوتیک به عنوان یک روش از تأویل متون مقدس
(تورات و انجیل» آغاز شد. در دوران قبل از پیدایش صنعت چاپ زمانی که کتاب
مقدس (انجیل و تورات) به شکل دست نویس تهیه می شد، در جهت یافتن نسخه اصل و
معتبر آن و رفع اشتباهان ناسخان به کار می رفته است. در عصر رنسانس
پروتستان ها با زیر سؤال بردن تفسیر رسمی کلیسای کاتولیک از کتاب مقدس، با
توسعه در معنای تفسیر و یافتن اصول اساسی و قواعد نو در تأویل کتاب مقدس،
قاعده مند کردن عمل تفسیر، و منضبط نمودن فهم خود از متن کتاب مقدس را وجهه همت قرار دادند.
اما آنچه که مسبب ایجاد ارتباطی میان گستره بین هرمنوتیک و معماری گشت از
آن بعد است که آفرینش معماری به طور کلی دوبعد دارد صورت یا فرم و معنا یا
مفهوم. این دو مقوله درطول تاریخ معماری و به خصوص معماری معاصر بحث
انگیزترین مباحث در معماری بوده اند. آفرینش معماری روندی است که بامقولات
ذهنی و معنایی معمار آغاز می گردد و در نهایت به مقولات عینی و صوری می
انجامد و سپس مخاطب آن بازخوردی معنایی و ذهنی از آن خواهد داشت. در طی
این پروسه از شروع خلق معماری تا باز تصویری ذهنی مخاطب هرمنوتیک یا تاویل بسیار تاثیر گذار است.
تقسیم بندی سنتی هنر
به طور سنتی،هنرها به دو دسته تجسمی و تجریدی تقسیم شده اند:
هنرهای تجسمی: نقاشی و ادبیات
هنرهای تجریدی: معماری و موسیقی